ԼՈՒՐԵՐ ԾՈՎԻՑ ՈՒ ՑԱՄԱՔԻՑ

Խորխե Կարերա Անդրադե

Ոչինչ մերը չէ

Ամեն օր նույն ծառը` շրջապատված
իր կանաչ շատախոս ընտանիքով,
ամեն օրը լացն է մանկան` ժամանակի
տարուբերվող ճոճանակին` ստվերում:


Գետը անշտապ բաժանում է թափանցիկ քարտեզները:
Լռությունը քայլում է դեպի հաջորդ հնչյուն,
սերմը բացում է կոպերը տիղմի մեջ`
զգայուն թերթիկներով:

Ոչ ոք չգիտի` ինչու են ապրում թռչունները`
ո ՛չ քո շիշը գինով, ո°չ լիալուսինը,
ո՛չ կակաչը, որ այրվում է իր բոցում,
ո՛չ կինը տավիղով` երջանիկ ստրկուհին:

Երբ անձրև է, մենք հագնում ենք մեզ ենթարկվող ուռկաններ`
անտեսանելի ու բարի իրեր,
զարդարում ենք մեզ թեթև աճյուններով աղավնիների,
ծիածաններով ու հրեշտակներով:

Ողողում ենք ժլատ ոսկին օրվա`
հաշվելով հատիկները, իսկ վիրավոր արևմուտքը
այրում է իր նավերը, ու մոտենում է գիշերը`
սև ցեղերի նավապետը:

Դու խասում ես այդժամ, երկի՛նք,
վառվում է քո վեհ գիշերային քաղաքը,
քո ամբոխներն անցնում են բոցավառ երթով
ու լռությամբ նայում են մեզ:

Բոլոր ձևերը երկրային ու անցողիկ են.
պատանին ձգվել է անկողնում, ինչպես արձան,
կնոջ կուրծքը նման է երկսիրտ թռչունի,
նենգ մահը` կարիճի տեսքով:

Մահը ծածկում է երկիրը սև արկերով,
ուր խմբվել են հրեշավոր սարդերը:

Մահացածները վարդապետներ են ստորգետնյա վեհաժողովից,
ի՞նչ է մահը`կորցնել ամեն ինչ աշխարհու՞մ,
թե՞ գտնել քո հինավուրց հայրենիքը:

Հագեցել ես տարիներից ու կանանցից,
թե ցանկան Աստված` կծնկես,
միայն հիշողությունը երկրային իրերի,
կմնա քո դատարկ ափերի ջերմության մեջ`
արդեն անօգուտ:



Ծիծեռնակները


Ես կարող եմ խոսել վաղը:
Այսօր դիմավորում եմ ծիծեռնակներին:
Առաջին անձրևից թրջված փետուրներով
նրանք բերում են թարմ նորություններ
իրենց երկնային բներից:
Լույսը փախչում է` փնտրելով, թաքնվելով:
Պատուհանները լարված թերթում են էջերը,
արագորեն հանգչում են` թափառող փնթփնթոցներով:
Գիտակցությունս երեկ բարեբեր եզերք էր,
այսօր`լերկ ժայռ:
Ենթարկվում եմ լռությանը,
քանզի հասկանում եմ ճիչը թռչունների,
դաժան ճիչը վախի,
երբ լույսը խեղդվում է առաջին անձրևի մեջ:


Կատարյալ կյանք

Ճագա՛ր, երկչո՛տ եղբայր, իմ ուսուցի՛չ և փիլիսոփա՛,
կյանքդ սովորեցրեց ինձ լռել:
Մենությանդ մեջ ոսկե հանք ես տեսնում,
չի հուզում քեզ տիեզերքին հավերժ ընթացքը:
Իմաստության փոքրի°կ որոնող, ինչպես գիրք
Թերթում ես համեստ բարի կաղամբը
ու հետևում ես ծիծեռնակների թռիչքներին,
ինչպես սուրբ Սիմոնը` նստած իր մութ քարանձավում:
Քո բարի Աստծուն խնդրի°ր երկնային պարտեզի մասին,
որտեղ կաղամբի գլուխները հախճապակե
երանության մեջ են,
որտեղ քաղցր ջուր կա քո քնքուշ մռութի համար,
ու աղավնիների թռիչք` քո գլխավերևում:
Ապրում ես իրագործված սրբության բույրի մեջ:
Սուրբ Ֆրանցիսկի գոտին կհպվի քեզ
մահվանդ օրը. երեխաների հոգիները
կխաղան երկնքումէ երկար ականջներիդ հետ:



Երկրային տուն


Ապրում եմ խաղաթղթե տնակում,
ավազե տնակում, օդեղեն դղյակում
և անցկացնում եմ րոպեները` սպասելով
անկումին պատերի, հարվածին կայծակի,
երկնային փոստին` վերջին նախազգուշացումով,
դատավճռին, որ թռչում է իշամեղվի թևերին,
հրամանին, որ արյունոտ մտրակի պես
տարածում է քամու հետ հրեշտակների մոխիրը:
Այնժամ կկորցնեմ երկրային իմ տունը
ու նորից կարթնանամ մերկ,
ձկներն ու աստղերը վաղ առավոտյան
կելնեն երկինք` բացված արահետով:
Ամենը, ինչ եղել է`գույն, թռչուն, անուն,
կրկին կդառնա միայն մի բուռ գիշեր,
ու թվերի, փետուրների մնացորդներին,
սիրո մարմնին` հյուսված մեղեդուց ու պտղից,
կիջնի վերջապես, ինչպես երազ, ինչպես ստվեր,
փոշի առանց հիշողության:


Գամմա


Ծովահենների զրույցի թելը քամին
խլեց մեզանից ու տարավ դեպի Ազոյան կղզիներ:
-Տեսնու՞մ ես,- ասացի,- ոսկեզօծեցին գիշերը
օվկիանաձկները` լուսարձակները:
Քնքուշ հպվեց մարջանե շուրթերով…
Նավը անցնում էր Ազոյան կղզիներով:
Օրորվելով լողում էին կողքիս նրա աչքերը,
սուզվելով լողում էին պատանի հյուսները:
Այդպես մնաց հուշը, աչք- լճակներ`
կեսգիշերային լայնություններում Ազորյան կղզիների:


2* 48’ հարավային լայնության


Դեղին նավահանգիստ: Ոսկու պես
պառկած են արքայախնձորները,
այնքան շատ են, որ տեղ չկա:
Կապված է սյանը դեղին նավակը
նավակում` հասարակ ձկնորսացանց:
Շարժվող սարի պես են ջինի տակառները,
արկղերը դասդասված են ինչ-որ կերպ:
Ծեր նավաստին ցույց է տալիս բոլորին
իժի անփույթ խայթը իր մերկ գարշապարին:
Բանանների կապերը մառանի կողքին են,
մեղրով է բուրում ծխախոտի տերևը:
Տակառից ելավ հորանջելով
քնատ մետիսը:
Միայն կեսգիշերին կրի բազմաձայնությունն այս,
դեղին կառամատույցը կարծես թե քնած է,
թափառում են այնտեղ նավաստիները`
աչքերը անգույն սպիրտի գույնի:

Մերկ աղջիկը


Զարկերակով ու դողով
թափանցելով արյան մեջ`
դարձնում ես ժամանակը ուրախություն:
Մոռացված բույրը արթնացնում է հիշողությունը,
մանկությամբ է բուրում երիտասարդ մաշկը:
Ծովի բու՞յրն է, խոտի բու՞յրն է արդյոք,
բույրը, որ թափանցում է հոգուս խորքը:
Ձեռքերը` խաչված արևածագերով,
ողորկ են ավելի, քան ծովային քարերը,
ավելի քաղցր, քան` սեխը:
Մերկացած մարմնի ճերմակ խարույկում
ճերմակ երգով այրվող հրեշտակ է նա:


Թարգմանությունը անգլերենից՝ Նաիրա Համբարձումյանի