Ավագ դպրոց-վարժարանի 11-րդ դասարան:
Ունե՞նք արդյոք թերություններ, կամ արդյո՞ք ընդունում ենք դրանց առկայությունը, արդյո՞ք սիրում ենք մեզ էնպիսին, ինչպիսին կանք, ծանո՞թ ենք մեր անցյալին, ապրո՞ւմ ենք ներկայով: Չգիտեմ: Բայց դիտարկել կարող եմ… Սուբյեկտիվորեն:
- Պատմության դասեր.
Գոյություն ունի՞ արդյոք էսպիսի տերմին: Մեր նախորդը նախանախորդից վերցրե՞լ է արդյոք «պատմության դաս» ասվածը, փոխանցե՞լ է մեզ: Երևում է՝ ոչ:
Երևում է…
Թե հիմքդ ամուր է, կառուցածդ էլ ամուր ու հաջող կստացվի: Հենց էստեղ է, որ բոլոր ծովից ծով, ծովից լիճ կամ միայն լճով Հայաստանները կառուցող մեր ապուպապերից սովորելու բան ունենք: Կառուցում ենք առանց հիմքի, քանդվում է, էլի ենք կառուցում, հետո էլի ու էլի… Առանց հիմքի, առանց մի քիչ պատմությունը թերթելու:
Սխալ ասացի: Մենք թերթում ենք հայոց պատմությունը, սակայն վերցնում ենք միայն առեղծվածայինը, հաղթականը կամ էլ այն, ինչը բացահայտելով իրարանցում կառաջացնենք: Մի խոսքով՝ ոչ թե դասեր ենք քաղում, այլ նորույթ ենք փնտրում, որ դրա մասին խոսենք ու ոչ թե մտածենք, համեմատենք, սովորենք:
Մինչդեռ իրականում մեր նախանախանախապապերը հաղթել են նույն պատմությունից դասեր վերցնելով՝ չշտապելով, չհուսահատվելով, չարտագաղթելով ու խնդրին իրատեսորեն մոտենալով: Այս առումով սովորելու ու հպարտանալու բան ունենք: Հպարտանալու ոչ թե Հայկի ու Բելի ճակատամարտում Հայկի տարած հաղթանակով, այլ այն ժառանգությամբ, այն փորձով, որը մեզ պատմությունն է փոխանցում:
Հպարտանալու ձևն էլ… Ինձանից լավ գիտեք՝ անցյալի վրա հիմնվելով արժանավայել ներկա կառուցելու ոչ թե ձգտումը, այլ գործն է, որը ինչ-որ բան դեպի լավը կփոխի:
- Ներկան անտեսելով՝ ապագայի մասին.
Ասածս էլ այն է, որ ապագան մի օր գալու է, սերունդն էլ փոխվելու է: Ուստի պայքարելիս Հայկին ու Բելին չհիշելու (այսինքն որպես տերմին չկիրառելու) հետ մեկտեղ պիտի մոռանանք ապագայում ծնվող ու հայ կոչվողների մի հոծ բազմության մասին ևս: Դա գործը հեշտացնում է, ազատում ռոմանտիզմից ու դրան ավելի լուրջ, իրատեսական տեսք հաղորդում, որն էլ բերում է նոր, սթափ քայլերի ձեռնարկման կամ որոշ քայլերի չձեռնարկման:
Իսկ ապագան ուզած-չուզած գալիս է:
- Ամփոփում.
Իսկ ապագան… Բոլոր դեպքերում գալու է:
0 comments:
Post a Comment