Էլմոր Լեոնարդ / Մակբայեր գործածելը մահացու մեղք է

Վերցված է անգլիական Guardian-ի «Գրականություն գրելու տաս կանոններ» հոդվածից)

Երբեք գիրքը մի սկսիր եղանակով: Եթե դա միայն մթնոլորտ ստեղծելու համար է, ու ոչ թե հերոսի արձագանքը եղանակին, երկար չես շարունակի: Ընթերցողը սովորություն ունի առաջ թռնել՝ մարդկանց փնտրելով: Կան բացառություններ: Եթե դու Բարրի Լոպեսն ես, որն իր «Արկտիկ երազներ» գրքում էսկիմոսներից շատ ձևեր գտավ ձյունն ու սառույցը նկարագրելու համար, ապա կարող ես եղանակի տեսությամբ զբաղվել, որքան սիրտդ կուզի:
Խուսափիր նախաբաններինց. նրանք կարող են ձանձրալի լինել, նամանավանդ եթե գալիս են ներածությունից հետո, որն իր հերթին հաջորդում է մակագրությանը: Իհարկե, այս ամենը լրիվ սովորական է ոչ գեղարվեստական գրականության մեջ: Վեպի նախաբանը նախապատմություն է, ու դու կարող ես այն գցել ուր ցանկանաս: Ջան Ստայնբեկի «Քաղցր հինգշաբթին» նախաբան ունի, բայց դա նորմալ է, քանի որ գրքի հերոսը միանգամից ֆիքսում է այն, ինչի մասին իմ կանոններն են: Նա ասում է. «Ես սիրում եմ, երբ գրքում լիքը խոսակցություն է լինում, ու չեմ սիրում, երբ ինձ ասում են, թե խոսացողն ինչ տեսք ունի: Ես ուզում եմ պարզել, թե նա ինչ տեսք ունի նրանից, թե ինչպես է նա խոսում»:
Երկխոսությունն առաջ տանելիս երբեք մի օգտագործիս «ասաց»-ից բացի ուրիշ բայ. բայը գրողն է, ով իր քիթը խցկում է երկխոսության մեջ: Բայց «ասաց»-ը պակաս միջամտող է, քան «մրմնջաց»-ը, «հոգոց հանեց»-ը, «զգուշացրեց»-ը, «ստեց»-ը: Ես մի անգամ նկատեցի, որ Մերի ՄակԿարտին երկխոսության տողն ավարտել է “she asseverated”-ով. ստիպված եղա դադարեցնել ընթերցանությունն ու գնալ բառարանի մոտ:
Երբեք մակբայ մի օգտագործիր «ասաց»- բառը փոփոխելու համար («նա մռայլորեն հորդորեց…»): Մակբայն այդ (կամ գրեթե ցանկացած) կերպ կիրառելը մահացու մեղք է: Հեղինակն ինքն իրեն լրջորեն ցուցադրում է ու կարող է ընդհատել փոխանակման ռիթմը: Ես գրքերիցս մեկում հերոսուհի ունեմ, որը պատմում է, թե ինչպես էր «բռնաբարություններով ու մակբայերով լի» պատմավեպեր գրում:
Բացականչական նշաններդ չափի մեջ պահիր: Քեզ թույլատրվում է օգտագործել ոչ ավելի, քան մեկ-երկու հատ՝ արձակի ամեն 100,000 բառի համար: Եթե բացականչությունների հետ խաղալու նույն ճարպկությունն ունես, ինչ Թոմ Վուլֆը, կարող ես դրանք բռերով խցկել:
Երբեք մի օգտագործիր «հանկարծակի» կամ «ասես դժոխքը բաց ընկավ» բառերը: Այս կանոնը բացատրության կարիք չունի: Ես նկատել եմ, որ «հանկարծակի» բառը կիրառող գրողները սովորաբար պակաս ժուժկալ են բացականչական նշանների կիրառման հարցում:
Տարածաշրջանային բարբառները խնայողաբար օգտագործիր: Հենց սկսես երկխոսության բառերն ըստ արտասանության գրել ու էջերը ծանրաբեռնել ապաթարցներով, ի վիճակի չես լինի կանգ առնել: Տես, թե ինչպես է Էննի Պրուլքսը բռնեցնում վայոմինգյան ձայների նրբերանգները կարճ պատմվածքների իր «Փոքր հեռավորություն» գրքում:
Խուսափիր հերոսների մանրամասն նկարագրություններից, ինչի մասին արդեն հիշատակել է Ստայնբեկը: Ի՞նչ տեսք ունեն «ամերիկացին ու նրա հետ եկած աղջիկը» Էռնեստ Հեմինգուեյի «Սպիտակ փղերի պես սարերը» աշխատանքում: «Նա գլխարկը հանել ու սեղանին էր դրել»: Ամբողջ պատմվածքի մեջ ֆիզիկական նկարագրության միակ հղումը դա է:
Մի ընկիր մանրամասների մեջ, երբ վայրեր ու իրեր ես նկարագրում, եթե դու Մարգարետ Էթվուդը չես ու չես կարող խոսքով պատկերներ նկարել: Դու չես ցանկանում, չէ՞, որ նկարագրությունները գործողությունը, պատմության հոսքը կանգառի բերեն:
Ձգտիր բաց թողնել այն մասերը, որոնք ընթերցողը հակված է բաց թողնել: Մտածիր՝ ի՞նչ ես բաց թողնում, երբ վեպ ես կարդում. չաղ արձակ պարաբերություններ, որոնց մեջ չափից դուրս շատ բառեր ես տեսնում:
Իմ ամենակարևոր կանոնն ի մի է բերում տասերորդը. եթե գրածս գրածի տպավորություն է թողնում, ապա այն պետք է գրել նորից:

Աղբյուրը՝ Էլմոր Լեոնարդ