Նա չապրեց Ամերիկայում, նա այնտեղ մահացավ

Պոյի ոճի յուրօրինակությունը Ամերիկայում հետևորդներ չգտավ: Բայց այն իր արտացոլումը գտավ ֆրանսիացի սիմվոլիստ Բոդլերի պոեզիայում, ով թարգմանեց Պոյին, հայտնի դարձրեց նրան Եվրոպայում: Դրանով էլ սկսվեց Պոյի ազդեցությունը հետադիմական և սիմվոլիստական գրականությունում: Այն նկատվում է Վիլե դը Լիլ-Ադամի, Մալարմեի, Մետերլինկի, Ուայլդի, ռուս սիմվոլիստների և ուրիշ ժանրերում ստեղծագործողների՝ Գովարդ Ֆիլիպսի, Լավկրաֆտի, Էվերսի, Էդոգավա Ռոմպոյի ստեղծագործությունների վրա:


Ֆրանսիացի գրող Շառլ Բոդլերը, որի արվեստի հիմքում միաժամանակության սկզբունքն էր, ընկալումը խաղում է առաջնային դեր (պատահական չէ, որ նա շատ էր սիրում Էդգար Պոյի ստեղծագործությունները), գրում է. «Միացյալ Նահանգները Պոյի համար եղան ահռելի բանտ, որտեղով նա տենդագին շտապում էր, ինչպես մի էակ, որը ծնված էր աշխարհում ավելի մաքուր օդ շնչելու, բայց քշված էր՝ ապրելու ահռելի բարբարոսական մթնոլորտում»: Իսկ Բ. Շոուն արտահայտվել է այսպես. «Նա չապրեց Ամերիկայում, նա այնտեղ մահացավ»:

Պոյին շատ ուշադրություն էին հատկացնում ռուս հետադիմականները («Ագռավը», թարգմանությունը Դ. Մերեժկովսկու, «Հյուսիսային ազդարարում», 1890 թ., համար 11: «Բալլադներ և ֆանտազիաներ», «Խորհրդավոր պատմություններ», թարգմանությունը՝ Կ. Բալմոնտի, 1895թ: «Ագռավը», թարգմանությունը՝ Վ. Բրյուսովի, «Կյանքի հարցերում», 1905թ., համար 2): Հատկապես հետադիմականների շրջանում հայտնի ստեղծագործություն էր «Ագռավը» (Բալամոնտ, Բրյուսով, «Алтея»-յում Վ. Գոլիկովան).

Ստորև տեքստի ռուսերեն տարբերակն է, որից թարգմանված է հայերեն.
Оригинальность стиля По не нашла себе последователей в Америке. В то же время творчество По нашло отражение в поэзии французского символиста Бодлера, который переводит По, знакомит с ним Европу, и отсюда начинается влияние По на литературу декаданса и символизма — на Вилье де Лиль-Адама, Малларме, Метерлинка, Уайльда, русских символистов, а также писателей других направлений — Говарда Филлипса Лавкрафта, Эверса, Эдогава Рампо.

Французский поэт Шарль Бодлер, в творчестве которого принцип одновременности восприятия играет ведущую роль (неслучайно он очень любил творчество Эдгара По), писал: «Соединённые Штаты были для По лишь громадной тюрьмой, по которой он лихорадочно метался как существо, рождённое дышать в мире с более чистым воздухом, — громадным варварским загоном, освещаемым газом». А. Дж. Б. Шоу выразился так: «По не жил в Америке, он там умер».

Много внимания По уделяли русские декаденты («Ворон», перевод Д. Мережковского, в «Северном вестнике», 1890, Ї 11; «Баллады и фантазии», «Таинственные рассказы», перевод К. Бальмонта, 1895; «Ворон», перевод В. Брюсова, в «Вопросах жизни», 1905, Ї 2). Особенно популярен был у декадентов размер «Ворона» (Бальмонт, Брюсов, «Алтея» В. Голикова).

Վիկա Մարկոսյան
Աղբյուրը՝ Վիկայի բլոգ